Το 1952, ένας μαθητής βοηθούσε έναν κηπουρό στους χώρους του σχολείου του στο Φάιφ της Σκωτίας, ως μέρος μιας τιμωρίας, όταν εντόπισε κάτι σε βολβώδες σχήμα, που αρχικά μπέρδεψε με πατάτα, για να ανακαλύψει αργότερα ότι είχε βρει ένα αιγυπτιακό αριστούργημα, φτιαγμένο πριν από περίπου 4.000 χρόνια!
Το να βρεθούν αρχαίοι θησαυροί θαμμένοι στην ύπαιθρο της Σκωτίας, αντί κάτω από την άμμο του Καΐρου, μοιάζει σίγουρα απίθανο. Ωστόσο, αυτή επρόκειτο να είναι η πρώτη από τις 18 αιγυπτιακές αρχαιότητες που ανακαλύφθηκαν σε τρεις διαφορετικές περιπτώσεις από μαθητές, για περίπου 30 χρόνια, στα πιο απροσδόκητα μέρη, όπως το Melville House, ένα ιστορικό κτίριο κοντά στη μικρή ενορία του Monimail στο Φάιφ, σύμφωνα με τον Guardian.
Οι περισσότερες από τις αρχαιότητες βρίσκονται τώρα στα Εθνικά Μουσεία της Σκωτίας (NMS), τα οποία αφηγούνται την αξιοσημείωτη ιστορία πίσω από τις ανακαλύψεις. Το 1952, το Melville House καταλήφθηκε από το Dalhousie School. Ένας δάσκαλος έφερε την ανακάλυψη του αγοριού στο τότε Βασιλικό Μουσείο της Σκωτίας – τώρα NMS – όπου ο διακεκριμένος αιγυπτιολόγος του, Cyril Aldred, συνειδητοποίησε τη σημασία του ως ένα σημαντικό κεφάλι αγάλματος από κόκκινο ψαμμίτη στα μέσα της 12ης δυναστείας (περίπου 1922-1855 π.Χ.), του οποίου η ποιότητα υποδηλώνει βασιλικό εργαστήριο.
Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα, το 1966, ένα αιγυπτιακό χάλκινο αγαλματίδιο ενός ταύρου Apis βρέθηκε στον ίδιο χώρο του σχολείου από μαθητές που έκαναν μάθημα σε εξωτερικούς χώρους. Κατά τη διάρκεια μιας άσκησης, ένα από τα αγόρια προσγειώθηκε σε μια ακίδα που προεξείχε από το έδαφος. Αποδείχθηκε ότι χρονολογείται από την Ύστερη ή Πτολεμαϊκή Περίοδο (περίπου 664-332 π.Χ.).
Ο επιβλέπων δάσκαλος Mr McNie, έφερε το αντικείμενο στο μουσείο για αναγνώριση. Κατά την πιο παράξενη σύμπτωση, ήταν το ίδιο το αγόρι που βρήκε το κεφάλι το 1952. Εν τέλει, ο McNie πήρε τον ταύρο μαζί του και εξαφανίστηκε χωρίς να αφήσει ίχνη.
Μετά το κλείσιμο του σχολείου Dalhousie, το Melville House αγοράστηκε το 1975 από το τότε περιφερειακό συμβούλιο του Φάιφ, το οποίο το χρησιμοποιήτο μέχρι το 1998 ως οικιστικό σχολείο για νεαρούς παραβάτες και παιδιά με προβλήματα συμπεριφοράς.
Το 1984, η Δρ Ελίζαμπεθ Γκόρινγκ ήταν η επιμελήτρια μεσογειακής αρχαιολογίας του μουσείου, όταν μια ομάδα εφήβων την επισκέφθηκε με ένα αντικείμενο για να το αναγνωρίσει. Ένιωσαν ότι μπορεί να ήταν παλιό και αποδείχθηκε ότι ήταν ένα αρχαίο αιγυπτιακό χάλκινο ειδώλιο ενός άνδρα. Η Γκόρινγκ θυμήθηκε τον προκάτοχό της, Άλντρεντ, που της είπε για προηγούμενα αιγυπτιακά ευρήματα στους χώρους του Melville και συνειδητοποίησε ότι το ειδώλιο που βρέθηκε εκεί, πιθανότατα συνδέεται.
Η ανακάλυψή διαπίστωσε χωρίς αμφιβολία ότι κάποτε υπήρχε μια συλλογή εκεί, αλλά το πώς έφτασαν τα αντικείμενα εκεί και γιατί κατέληξαν θαμμένα, παρέμενε μυστήριο.
Το ενδιαφέρον της την έκανε «να σκάψει λίγο πιο βαθιά» και κανόνισε να επισκεφτεί το σχολείο για να βρει πού είχε ταφεί το ειδώλιο. Ωστόσο, όταν είχε μεταφερθεί στο μουσείο περίπου τρία χρόνια αργότερα, ο ανιχνευτής του είχε καταλήξει στη φυλακή Saughton στο Εδιμβούργο. Έτσι, κανονίστηκε μια συνάντηση μαζί του στο Melville House υπό την επίβλεψη ενός φύλακα και ο άντρας της έδειξε το σημείο.
Οι ειδικοί στο Βρετανικό Μουσείο συμφώνησαν ότι το ειδώλιο αντιπροσώπευε έναν ιερέα που φέρνει προσφορές, ένα ασυνήθιστο θέμα. Πιθανώς δημιουργήθηκε κατά την 25η δυναστεία (περίπου 747-656 π.Χ.).
Ο Γκόρινγκ εξερεύνησε περαιτέρω την τοποθεσία, βρίσκοντας άλλα αντικείμενα, που κυμαίνονται από το επάνω μέρος ενός εκλεκτού ειδώλου της θεάς Ίσιδας που θηλάζει τον γιο της Ώρο μέχρι μέρος μιας πλάκας από φαγεντιανή που φέρει το Μάτι του Ώρου.
Το Melville House είναι ένα υπέροχο αρχοντικό σπίτι που παρήγγειλε ο πρώτος κόμης του Melville το 1697 και τώρα λειτουργεί ως κατάλυμα διακοπών με δυνατότητα προετοιμασίας γευμάτων.
Η έρευνα του Γκόρινγκ επεκτάθηκε στον νόμιμο τίτλο των αρχαιοτήτων, για να διαπιστωθεί εάν είχαν συγκεντρωθεί από ένα μέλος της οικογένειας Λέβεν και Melville που κάποτε είχε καταλάβει την ιδιοκτησία. Όμως, το 1984, συμφωνήθηκε ότι τα ευρήματα εκείνης της χρονιάς θα πρέπει να αντιμετωπιστούν ως θησαυρός και να αποκτηθούν από το μουσείο.
Οι πιθανές εξηγήσεις
Την ιστορία των ανακαλύψεων αφηγείται για πρώτη φορά η Γκόρινγκ και η διάδοχός της, Δρ Μάργκαρετ Μέιτλαντ, στο προσεχές βιβλίο «Proceedings of the Society of Antiquaries of Scotland», που θα δημοσιευθεί στις 30 Νοεμβρίου.
Μια πιθανή εξήγηση είναι ότι αποκτήθηκαν από τον Alexander, Lord Balgonie, κληρονόμο του ακινήτου, ο οποίος επισκέφτηκε την Αίγυπτο το 1856 με τις δύο αδερφές του για να βελτιώσει την κακή του υγεία αφού αρρώστησε κατά τη διάρκεια της υπηρεσίας στον Κριμαϊκό πόλεμο. Όμως επέστρεψε στη Βρετανία πιο αδύναμος και πέθανε το 1857, σε ηλικία μόλις 24 ετών, από φυματίωση.
Είναι πιθανό ότι η θλίψη και η θλιβερή σύνδεση των αρχαιοτήτων με τον πρόωρο θάνατό του ώθησαν κάποιον να τις απορρίψει. Θα μπορούσε επίσης να είναι ότι οι ιστορίες της «κατάρας της μούμιας», που χρονολογούνται στη δεκαετία του 1860, συνέδεσαν τέτοιες αρχαιότητες με κακή τύχη, ωθώντας κάποιον να τις θάψει
Ο Maitland, ο κύριος επιμελητής του NMS για την Αρχαία Μεσόγειο, είπε: «Δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι αν η δεισιδαιμονία έπαιξε κάποιο ρόλο στην εγκατάλειψή τους, αλλά δεν είναι αδύνατο».
Η κεφαλή ψαμμίτη, η οποία έχει ύψος 110 mm, εμφανίζεται στο NMS. Ο Maitland είπε: «Αυτό είναι ένα εξαιρετικό αριστούργημα, εξαιρετικά σημαντικό από την άποψη του αιγυπτιακού πολιτισμού». Ο Γκόρινγκ πρόσθεσε: «Κάθε επιμελητής μπορεί να σας πει μερικές εντυπωσιακές ιστορίες, αλλά αυτή είναι μια από τις πιο εξαιρετικές που μου συνέβησαν στα 26 χρόνια μου στο μουσείο».
