Το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού απέδειξε σήμερα ότι μπορεί να οραματίζεται, να πρωτοπορεί, να σχεδιάζει, αλλά και να προσαρμόζεται και να υλοποιεί το έργο του σε δύσκολες συνθήκες, αναδεικνύοντας τις τέχνες και τον πολιτισμό και το αγαπημένο του παιδί, το βιβλίο.
Η τελετή έναρξης της διαδικτυακής 17ης Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης, πραγματοποιήθηκε σε ζωντανή σύνδεση από τα δύο στούντιο, της Θεσσαλονίκης και της Αθήνας. Μια ηλιόλουστη συμπρωτεύουσα που σκιάζεται τις ημέρες αυτές από το βαρύ επιδημιολογικό φορτίο που σηκώνει, συμπορεύτηκε με μια πρωτεύουσα που συμμερίζεται τα έντονα προβλήματα της Βόρειας Ελλάδας και είναι στο πλευρό της τώρα που δοκιμάζεται από την πανδημία. Η τελετή έναρξης της 17ης ΔΕΒΘ απεικόνισε συμβολικά τις αξίες, τη φιλοσοφία και τη στρατηγική του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού: σεβασμός στους θεσμούς, όραμα και έργο.
Με μια εξαιρετικά εμπνευσμένη ομιλία η Α.Ε. η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου ορμώμενη από τον «κατ’ εξοχήν αναγνώστη», όπως αυτοχαρακτηριζόταν ο ίδιος, Τζορτζ Στάινερ, που «αγωνιούσε για τις συνέπειες της μετάβασης από τη βιομηχανική στην τηλεματική κοινωνία, για την υποχώρηση της αφήγησης υπέρ της πληροφόρησης, για τη συρρίκνωση της ανάγνωσης ως πλήρους συμμετοχής στη ζωή του κειμένου», δήλωσε χαρακτηριστικά εγκαινιάζοντας τη διοργάνωση: «Είμαστε όλοι κοντά στη Θεσσαλονίκη για έναν ιδιαίτερο λόγο αυτές τις μέρες: για όλο αυτό το βάρος που σηκώνει η Βόρεια Ελλάδα και ειδικά η πόλη. Ας ελπίζουμε ότι σύντομα η κατάσταση θα βελτιωθεί».
Σε σχέση με τη ΔΕΒΘ η Α.Ε. η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου, τόνισε πως στα 17 χρόνια της παρουσίας της στα πολιτιστικά συμβαίνοντα «διάνοιξε τους ορίζοντες των επισκεπτών στη σκέψη και την έκφραση δημιουργών από όλο τον κόσμο και σε κλίμα ελευθερίας και δημιουργικής ανταλλαγής ενίσχυσε τη διάδοση των ιδεών», ενώ στο τέλος της ομιλίας της εξέφρασε την ελπίδα στο μέλλον να ζωντανέψουν και πάλι οι χώροι της Helexpo και «Η Θεσσαλονίκη που τόσο σκληρά δοκιμάζεται να υποδεχτεί τον θεσμό με τον ενθουσιασμό και το ενδιαφέρον με το οποίο αγκαλιάζει χρόνια τώρα αυτή την τόσο σημαντική διοργάνωση».
Κηρύσσοντας, την έναρξη των εκδηλώσεων η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, εξέφρασε τη βεβαιότητα ότι «το κρίσιμο στοίχημα της φετινής διοργάνωσης θα κερδηθεί με την πίστη ότι η ΔΕΒΘ θα αποτελεί ένα γόνιμο τόπο εμπειριών, αναζητήσεων και διαλόγου στα χρόνια που θα έρθουν».
Η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη, που με τη θεσμική της υποστήριξη κατέστησε δυνατή την πραγματοποίηση της 17ης ΔΕΒΘ, μίλησε για ‘τη μυρωδιά του χαρτιού που είναι στις μνήμες όλων μας αλλά θα λείψει από τη φετινή διαδικτυακή διοργάνωση’, ενώ δεν παρέλειψε να τονίσει ότι ‘η ΔΕΒΘ προσαρμοσμένη στο ψηφιακό περιβάλλον δεν έχει παρά να αναδείξει το βιβλίο όχι μόνο προσφέροντας καινούριους τίτλους, αλλά και μέσα από ένα πλαίσιο επίκαιρων συζητήσεων και προβληματισμών’. Τόνισε επίσης χαρακτηριστικά: «Η σκέψη μας είναι στη Θεσσαλονίκη όχι μόνο για την έκθεση που από μόνη της είναι μία εξαιρετικά σημαντική διοργάνωση αλλά και γιατί δοκιμάζεται από αυτή την πρωτόγνωρη συγκυρία που αλλάζει την καθημερινότητά μας. Όμως η δημόσια υγεία είναι η απόλυτη προτεραιότητά μας. Για αυτό και το ΥΠΠΟΑ και το ΕΙΠ προσαρμόστηκαν σε αυτή την εποχή και, επειδή η έκθεση δεν έπρεπε να χαθεί, μαζί με την υποστήριξη όλων των εμπλεκομένων, διοργανώνουν για πρώτη φορά και ελπίζω και τελευταία τη διαδικτυακή έκδοση. H έκθεση είναι πλέον ένας θεσμός ο οποίος δεν μπορεί να παραγνωρίζεται μέσα στο πλαίσιο των αντίστοιχων πρωτοβουλιών σε ευρωπαϊκό επίπεδο που αφορούν το βιβλίο. Ο κόσμος των γραμμάτων και του πολιτισμού ξέρει αυτό που κατάφερε να γίνει η έκθεση. Ένας θεσμός που όλοι περιμένουν και όλοι οι συμμετέχοντες είναι υψηλού επιπέδου, είναι άνθρωποι, θεσμοί και επιχειρήσεις που ενδιαφέρονται με έναν ιδιαίτερο τρόπο για τα γράμματα, την επιστήμη και τον πολιτισμό»
«Να μπολιάσουμε στον περίγυρό μας την αγάπη για το βιβλίο», ήταν μια από τις χαρακτηριστικές φράσεις – προτροπές του υφυπουργού Εσωτερικών – Μακεδονίας Θράκης Θεόδωρου Καράογλου, που είναι γνωστός για τη φιλαναγνωσία του και την αγάπη του στη διοργάνωση.
Ο περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας Απόστολος Τζιτσικώστας, συνδιοργανωτή φορέα της ΔΕΒΘ, μίλησε για τη σταθερή στήριξη της Περιφέρειας στη διοργάνωση, ανακοινώνοντας τη συνέχιση της χρηματοδότησης της ΔΕΒΘ για τα επόμενα τρία χρόνια, αλλά και την προσπάθεια ο θεσμός να ενταχθεί στο νέο ΕΣΠΑ, ώστε να διασφαλιστεί η χρηματοδότησή του και στο μέλλον.
Συνδιοργανωτής και ο δήμος Θεσσαλονίκης έδωσε το «παρών» του μέσω του δημάρχου της πόλης Κωνσταντίνου Ζέρβα που ανέφερε ότι «Η Θεσσαλονίκη έχει ενταχθεί στον παγκόσμιο χάρτη του βιβλίου» εξαιτίας της διοργάνωσης.
Ο πρόεδρος της συνδιοργανώτριας ΔΕΘ – HELEXPO Τάσος Τζήκας μίλησε για «τη μεγάλη σημασία που δίνει ο οργανισμός στον πολιτισμό», ενώ είπε χαρακτηριστικά: «Η Θεσσαλονίκη είναι ζωντανή. Θα κερδίσουμε αυτή τη μάχη. Ο πολιτισμός είναι μια σημαία που θα την κρατήσουμε ψηλά και σε αυτή τη δύσκολη περίοδο».
Στο σύντομο μήνυμά του ο γενικός γραμματέας Σύγχρονου Πολιτισμού Νικόλαος Γιατρομανωλάκης τόνισε ότι φέτος σε όλο τον κόσμο πάρα πολλές εκθέσεις ακυρώθηκαν. «Όταν έπρεπε να αποφασίσουμε τι θα κάνουμε με τη ΔΕΒΘ η απόφαση ήταν σταθερή και ακλόνητη. Ότι θα βρούμε τα μέσα να την πραγματοποιήσουμε και μάλιστα ως μία αφορμή να δημιουργήσουμε νέες ενότητες, να φέρουμε νέο κόσμο κοντά και να κάνουμε πιο ισχυρή τη διάδοση του βιβλίου», είπε.
Ο γενικός γραμματέας Δημόσιας Διπλωματίας και Απόδημου Ελληνισμού Γιάννης Χρυσουλάκης υπογράμμισε πως μια τέτοια μέρα αξίζει να σταματήσουμε για λίγο τις καθημερινές μας ενασχολήσεις και να σκεφτούμε πόσο σπουδαίο είναι το διάβασμα. «Πόσες ζωές έχουν σωθεί χάρη στα βιβλία… Ο ίδιος ο Ελύτης έλεγε ότι η ιδέα του βιβλίου με κρατούσε όπως άλλους ένα εικόνισμα», πρόσθεσε.
Η εκδότρια, εκπρόσωπος των Ελλήνων εκδοτών Εύα Καραϊτίδη επεσήμανε πως ο κλάδος του βιβλίου δεν έχει περιθώρια κέρδους όμως έχει κερδίσει το θαυμασμό του κοινού αλλά και των διεθνών ομολόγων μας για τον επαγγελματισμό και το μεράκι του. «Το θαύμα του διαδικτύου στηρίζει τη φετινή έκθεση και μας στηρίζει όλους στις καραντίνες. Εκδότες, βιβλιοπώλες και αναγνώστες διαπιστώσαμε ότι ο χρόνος είναι ο μεγάλος μας σύμμαχος στην ανάγνωση και ότι αυτό το ζωτικό χρόνο πρέπει να τον εφεύρουμε και να τον καλλιεργήσουμε στη νέα καθημερινότητα αν θέλουμε να επιβιώσουμε ψυχικά».
Ο Πρόεδρος του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού Νίκος Α. Κούκης, στο χαιρετισμό του ανέφερε: ‘Το ΕΙΠ δικαίως αισθάνεται σήμερα χαρά και περηφάνια, γιατί μέσα στο δυστοπικό περιβάλλον της πανδημίας κατορθώνει κάτω από εξαιρετικές αντίξοες συνθήκες να φέρει σε πέρας ένα πολυσύνθετο οργανωτικά και ποιοτικά έργο, το οποίο, ταυτόχρονα, σηματοδοτεί την πορεία ψηφιακού εκσυγχρονισμού και μετασχηματισμού ενός οργανισμού που, πλέον, κοιτά δυναμικά στο μέλλον. Είναι σημαντικό επίτευγμα το γεγονός ότι στη νέα ψηφιακή της διάσταση η ΔΕΒΘ φιλοξενεί περισσότερες από 200 εκδηλώσεις και διευρύνει το χρόνο διεξαγωγής της σε 10 πλήρεις παραγωγικές μέρες. Για το μεστό αυτό πρόγραμμα ευχαριστούμε όλους τους εκδότες, και πνευματικούς δημιουργούς η 17η ΔΕΒΘ συνιστά για όλους μας μια ανάσα ζωτικότητας, μια υπόσχεση πνευματικής ανάτασης και συνέχειας. Ο διάλογος, η ανταλλαγή απόψεων αποτελούν αναμφίβολα το πιο στέρεο θεμέλιο του πολιτισμού και με τη νέα της μορφή η έκθεση φιλοδοξεί να διευρύνει την εμβέλεια των μηνυμάτων που θα εκπέμψουν οι δημιουργοί, υπερνικώντας χάρη στα σύγχρονα τεχνολογικά μέσα τις τοπικές δεσμεύσεις αλλά και τις αλληλοκαλύψεις. Η νέα διαδικτυακή ΔΕΒΘ από την εμπειρία της οποίας θα εξάγουμε χρήσιμα συμπεράσματα για το μέλλον είναι και η πρώτη Έκθεση για την οποία θα υπάρχει πλήρες αρχείο προς δημιουργική αξιοποίηση όλο το χρόνο, αλλά και ένα πολύτιμο πνευματικό υλικό. ..θέλω να διαβεβαιώσουμε τους φίλους μας στη Θεσσαλονίκη ότι προσπαθήσαμε μέχρι την τελευταία στιγμή να διοργανώσουμε την Έκθεση με φυσική παρουσία κάτι που στάθηκε αδύνατο λόγω των ιδιαίτερων υγειονομικών συνθηκών. Ταυτόχρονα είμαστε βέβαιοι ότι σύντομα θα ανταμώσουμε με περισσότερη διάθεση και ενθουσιασμό.’
Τέλος, ο διευθυντής της 17ης ΔΕΒΘ Μανώλης Πιμπλής αναφέρθηκε στους κύριους άξονες της φετινής διοργάνωσης που το κεντρικό αφιέρωμά είναι «Ο χρόνος στη λογοτεχνία η λογοτεχνία στον χρόνο».
Για λόγους ασφαλείας οι περισσότεροι ομιλητές απηύθυναν χαιρετισμό διαδικτυακά ή μέσω βίντεο, ενώ στα δύο στούντιο σταθερά πρόσωπα ήταν ο πρόεδρος του ΕΙΠ Νίκος Κούκης και η ηθοποιός Λένα Παπαληγούρα ως παρουσιάστρια (στούντιο Αθήνας – ΕΙΠ) και ο διευθυντής της 17ης ΔΕΒΘ Μανώλης Πιμπλής, ο πρόεδρος της ΔΕΘ – HELEXPO Τάσος Τζήκας και ο δημοσιογράφος Κωστής Ζαφειράκης ως παρουσιαστής (στούντιο Θεσσαλονίκης ΔΕΘ – HELEXPO).
Η εκδήλωση επισφραγίστηκε με διαδικτυακή συναυλία σε ιδιαίτερα ποιοτική εκτέλεση, της Συμφωνικής Ορχήστρας του δήμου Θεσσαλονίκης, που ερμήνευσε τρία αποσπάσματα από το έργο του Νίκου Σκαλκώτα «Η Θάλασσα».
Η 17η ΔΕΒΘ διοργανώνεται από το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού, με την υποστήριξη και συνεργασία του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, σε συνεργασία με τη ΔΕΘ – HELEXPO, την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, τον Δήμο Θεσσαλονίκης, τους Συλλόγους Ελλήνων Εκδοτών και ανεξάρτητους εκδότες, και ενώ φέτος, για πρώτη φορά, τελεί υπό την αιγίδα της Α.Ε. της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου. Συγχρηματοδοτείται δε από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, στο πλαίσιο του ΠΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας 2014-2020.